Boy Uzatma Ameliyatları

Ekstremite Uzatma Nedir ?

Ekstremite uzatma cerrahisi birçok nedenden ötürü yapılabilir. Herhangi bir nedenden büyümesi durmuş bir bacağa , doğuştan gelişim problemi olan bir kola ya da kaynamamış kırık nedeniyle kısalık oluşmuş bir tibiaya ekstremite ( uzuv ) uzatma ameliyatı ile yapılabilir. 

Sıklıkla uzatma cerrahisi bacaklardaki kısalığı düzeltmek için yapılır. Bacaklarda oluşan kısalık hastada öncelikle topallamaya ve yürüyüş bozukluğuna neden olur. Ayrıca bacak boylarında eşitsizlik  bel ağrısı ,kalça ve dizde bir çok başka problemi yanında getirir. Kollarda oluşan kısalık farkı bacaklardaki gibi bu düzeyde bir problem yaratmaz. 

Öte yandan ileri derecede kısalığı olan kişilerde yapılan fonksiyonel boy uzatma  ve boyu normal sınırlarda olan hastlarda yapılan kozmetik boy uzatma işlemi de da günümüzde popülerlik kazanmıştır.

Uzatma Ameliyatı Nasıl Yapılır ? 

Hastanın uzatılması planlanan ekstremitesinde öncelikle  kontrolü bir kemik kesisi ( osteotomi) yapılarak ekstremite internal ( içerden ) ya da eksternal ( kemik dışından ) tespit yöntemleri ile tespit edilir. Ardından farklı yöntemlerle ,  osteotomi hattı yavaş yavaş açılır. Sıklıkla günde 1mm açılması böylece  bir boşluk oluşturulması ve bu boşlukta yeni kemik oluşması beklenir. Uzatma işlemi sırasında kemik oluşumu iki aşamalıdır. Birinci aşama kırık hattı açılması sırasında oluşan boşlukta distraksiyon osteogenesis yoluyla kemik oluşumu aşamasıdır. 

Distraksiyon osteogenez yöntemiyle yani osteotomi hattının tedrici bir şekilde açılması sırasında oluşan boşlukta kemik oluşabilmesi için günde 4 kez 0.25 er mm lik toplamda 1 mm lik bir distraksiyon ( osteotomi hattının açılması işlemi ) yapılması gerekir. Hattın açılması sırasında kemik gelişimi takip edilip gerekirse doktor kontrolünde işlemin  hızlandırması veya yavaşlatılması yapılabilir. Uzama tamamlandıktan sonra tedavinin ikinci aşamasına geçilir. Uzamış kemikte ikinci aşama olan konsolidasyon  aşaması başlar . 

Boy Uzatma hangi yöntemlerle yapılabilir?

Boy Uzatma ameliyatı sırasında kullanılan birçok yöntem vardır. 

1. İlizarov ile boy uzatma ;

Bunlardan en eskisi İlizarov ile yapılan uzatmadır. İlizarov olarak tarif edilen bu yöntemde hastaya vücut dışından halkasal bir sistem yerleştirilir ve osteotomi yapılarak yine tedrici bir şekilde uzatma yapılır. Bu yöntemin en önemli avantajı ucuz bir yöntem olmasıdır. Belirgin dezavantajı ise uzatma bittikten sonra Konsolidasyon aşamasında da ( oluşan boşluğun kemikle dolması aşaması ) yaklaşık 6-9 süreyle ilizarov halkasının hastanın bacağında kalması zorunluluğudur ( Şekil 1).  

2. Boy uzatma cerrahisinde sıklıkla tercih edilen diğer bir yöntem içerden ve dışardan tespitlerin kombine edildiği (internal ve eksternal fiksasyon kombinasyonu )  yöntem olan LON ( lengtening over nail ) ( çivi üzerinden uzatma ) yöntemidir.

Bu yöntemde hastaya çivi ve eksternal fiksatör aynı anda uygulanır ( Şekil 2) Boy uzatma süreci bittikten sonra (Örneğin 5 cm uzatma  için yaklaşık 60 gün ) dışardan tespit cihazı çıkarılır içten tespit yapılan çivinin alt delikleri kilitlenir ve hasta sadece internal tespit yani çivi ile takip edilir. Bir önceki anlatılan yöntemden farkı olarak hasta konsolidasyon yani oluşan uzatma bölgesinindeki kemiğin olgunlaşması aşamasında eksternal fiksatörle yaşamak zorunda kalmaz. Bu hasta konforunu arttıran bir farklılık olup boy uzatma hasatlarında hastalar tarafından tercih edilen bir yöntemdir. Gerek fiyat-fayda oranının yüksek olması gerekse de günlük hayata dönme sürecinin ilizarov yöntemine göre kısa olması nedeniyle LON (kombine) yöntemi boy7 boy uzatma hastalarının da tercih ettiği bir yöntemdir. Hastadan hastaya değişmekle birlikte hastaların bu yöntemle günlük hayatlarına dönmesi ortalama 6 ay sürer ( Şekil 3).

3. Uzayabilen çivilerle yapılan boy uzatma: 

Vücut dışından kumanda edilen içinde uzayabilen bir sistem barındıran bu çivilerle yapılan uzatmalar hasta açısından oldukça konforlu olmaktadır. Diğer yandan uzayabilen çivilerle yapılan boy uzatmaların maliyeti diğer yöntemlere göre yüksektir. ‘Pricise’ çivi bunlardan en sık kullanılanı, bizim de kullandığımız bir markadır ( Şekil 3 ). 

Bir ekstremite ne kadar uzatılabilir ?

Alt ekstremitede tibiada uzatma miktarı 5-7 cm arasında olup ideal uzama miktarı 5cm dir. 

Her iki kemik hesaba katıldığında 12-15 cm arasında boy uzatma sağlanabilir.

Boy uzatma ameliyatı sonrasında hastalara fizik tedavi uygulanır mı ? 

Hastalarımızın tamamına boy uzatma ameliyatı sonrası rehabilitasyon önermekteyiz. Çünkü yapılan boy uzatması sonrası diz ve ayak bileği çevresindeki kaslarda kontraktür olarak tanımlanan sertleşmeler ve hareket kabiliyetinde azalmalar görülebilir. Bu nedenle hastalar ameliyat sonrası hem ev egzersizi ile hem de fizyoterapist eşliğinde yapılan fizyoterapiyle takip edilir. 

Hastalar boy uzatma sırasında yürüyebilir mi?

Evet hastalarımız uzatma sırasında başlangıç aşamasında koltuk değneği ile, konsolidasyon aşamasında da doktorunun belirleyeceği yük verme miktarı esas alınarak yürüyebilir. 

Uzatma cerrahisinin olası komplikasyonları nelerdir? 

Boy uzatma cerrahisi sırasında uzama hattında kaynama gecikmesi, kaynamama gibi problemler görülebilir. Ayrıca uzama durması , uzama hattının erken konsolidasyonu da görülebilir. Yine özellikle ilizarov ve kombine yöntemle yapılan uzatmalar sonrasında çivi dibi enfeksiyonları görülebilir. Bir çok ortopedik cerrahide görülebilecek anesteziye ait komplikasyonlarla birlikte genel ortopedik cerrahi kompliksyonlarından emboli, derin ve yüzeyel enfeksiyon,  implant yetmezliği gibi komplikasyonlar görülebilir. Ancak bu tür komplikasyonların hepsine karşı alınabilecek önlemlerle komplikasyon oranları önemli azaltılabilir. 

Hangi hastalar uzatma kozmetik boy uzatma içi doğru adaydır ?

Uzatma kararı almadan önce doktor hasta ilişkisinin tam sağlanabilmesi gerekir. Hekim hastanın tedaviye uyumunu değerlendirir.  Tedavi sürecini detaylı bir şekilde anlatır , olası komplikasyonlar detaylıca konuşulur. Özellikle kozmetik uzatmalarda hastanın bilgilendirmesi sağlıklı karar vermesi açısından çok önemlidir. Çünkü ameliyat sonrası takibe uyum ve fizik tedaviye uyum bu tedavinin olmazsa olmazlarıdır. Yine hastanın ailesinin ya da bir yakınının tedaviye desteği ve uyumu da oldukça önemlidir.